Συνολικές προβολές σελίδας

Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2014

Από τον Φιντέλιο στον Stalker, η Aριστερά σήμερα

Παιδιά, το λέγαμε από την εποχή του "Αντί": Όχι Τούρκογλου, Τουρκμεντζόγλου!


"Νιώθω μέσα μου τεράστια επιθυμία για αυτό που ποτέ δεν θα επιτευχθεί"
Eugène Delacroix

Για μένα η Αριστερά, περισσότερο από πολιτικό-οικονομικό σύστημα είναι τρόπος ζωής. Είναι στάση του υποκειμένου της Ιστορίας απέναντι τόσο στην Ιστορία όσο στον εαυτό του. Αυτή η ίδια η ιδιότητα του Αριστερού δεν είναι κάτι στατικό, μια ταυτότητα που απονέμεται άπαξ αλλά ένα σύνολο χαρακτηριστικών προς τα οποία τείνει κανείς. Διαρκώς. Πρόκειται για μια διαδικασία που αφορά τόσο στο "έξω" όσο και στο "μέσα". Ένα είδος "ένδον σκάπτε" που φέρνει την Αριστερά κοντά στην ηθική φιλοσοφία και την πρακτική της όπως μας τη γνώρισε η Αρχαιότητα. Θέλω να πω πως στον Αριστερό δεν επιτρέπεται ούτε ο ιδεολογικός, ούτε ο ψυχολογικός εφησυχασμός. Ξέρει ότι η αλήθεια εξαρτάται πάντα από τη συγκεκριμένη στιγμή και από τη γωνία ερμηνείας κι ότι Ιστορία είναι εκείνο το κείμενο που, απαλλαγμένο από την όποια μεταφυσική, σταθερά ξαναγράφεται. Δηλαδή βελτιώνεται, διευρύνεται, αναθεωρείται. Το πιο μοντερνιστικό στοιχείο του μαρξισμού είναι ο υπόρρητος, ανθρωπιστικός μεταμοντερνισμός του. Αυτό το σάρωμα της κάθε βεβαιότητας εξάλλου υποδηλώνει η διάσημη φράση από το κομμουνιστικό μανιφέστο: "Καθετί στέρεο και ακλόνητο το σαρώνει ο άνεμος".
Η Αριστερά ορίζεται ιστορικοπολιτικά από δύο επαναστάσεις, τη Γαλλική και την Οκτωβριανή, με ενδιάμεσους σταθμούς τις εξεγέρσεις του 1848 και τη Κομμούνα του Παρισιού. Όπως επίσης τοποθετείται ιδεολογικά ανάμεσα στον Ρομαντισμό, το κίνημα της υπέρβασης, της συναισθηματικής παραφοράς, της λαϊκής έκρηξης και τη νεοτερικότητα, δηλαδή ήταν έκφραση της νέας εποχής όπως την δημιούργησαν ο Διαφωτισμός, η Βιομηχανική Επανάσταση και ο διαλεκτικός υλισμός. Το νέο υποκείμενο που προκύπτει είναι ένα επαναστατικό υποκείμενο που δεν ετεροκαθορίζεται, που επανατοποτεθείται ως προς το παρελθόν για να διεκδικήσει το μέλλον. Λεπτομέρεια: Και οι πιο υψηλές ιδέες, ακόμα και η ρομαντική έννοια του Erhabene (τρομερού) εκκινεί από τις κυρίαρχες παραγωγικές σχέσεις. Παράδειγμα: Στη μοναδική όπερα που έγραψε ο Beethoven, το Φιντέλιο, την ιδανική εξισορρόπηση του Κλασικισμού με τη ρομαντική διάθεση, στην οποίαν εξυμνούνται το πάθος για την ελευθερία, η αλτρουιστική θυσία και η συζυγική πίστη, πλάι στο διάσημο χορωδιακό των φυλακισμένων που αναζητούν τον ελεύθερο αέρα, έχουμε την εξίσου δημοφιλή άρια του δεσμοφύλακα Ρόκο με τίτλο: das Gold. Κάθε ανθρώπινη θυσία, ακόμα και ο έρωτας, πρέπει να θεμελιώνεται στην ασφάλεια του χρήματος. Στην πράξη, τον υπερβατικό ρόλο της οικονομίας στην ιστορία δεν τον απέδωσαν αριστεροί αλλά δεξιοί στοχαστές.
Στην Αριστερά, το "εγώ" υπάρχει πάντα με το "εμείς". (Κάτι ανάλογο λέει ο κοσμαγάπητος στίχος του οικουμενικού αμερικανού ποιητή Walt Whitman). Απ' αυτή την αμφίδρομη σχέση απορρέουν οι δύο βασικές δεσμεύσεις της: Ο ασυμβίβαστος διεθνισμός απέναντι στους κοντόφταλμους εθνικισμούς και η πρωτοκαθεδρία των αδυνάμων, των καταπιεσμένων, των φτωχών, των περιθωριοποιημένων, απέναντι στους ισχυρούς, τους προνομιούχους και τους καταπιεστές. Αριστερά θα υπάρχει όσο υπάρχει κοινωνική αδικία και εκμετάλλευση. Όσο η βία θεωρείται αναγκαία ανθρώπινη συνθήκη. Και όσο οι δεισιδαιμονίες ή ο φανατισμός υποσκελίζουν τον ορθό λόγο και τη μεγάλη κατάκτηση της Γαλλικής επανάστασης, την tolérance, την ανεξιθρησκεία, την ανοχή προς οτιδήποτε διαφορετικό και αντίθετο. Δεν υπάρχει Αριστερά, ούτε κατά συνέπεια αριστεροί πολιτικοί, χωρίς μια θεωρία υποστηρικτική, χωρίς ένα σύστημα ιδεών που να ερμηνεύει αυτό τον ασταθή, τον ραγδαία μεταμορφούμενο κόσμο.
Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Στο μυαλό μου, η Αριστερά είναι ταυτισμένη με δύο πράγματα: με την ανήσυχη διάθεση για το καινούριο η την ανατροπή αλλά και την προνομιακή της σχέση με αυτό που ονομάζουμε τέχνη και πολιτισμό. Στην πράξη βέβαια και τα δύο αυτά δυναμικά στοιχεία συχνά ακυρώνονται για λόγους που είναι περισσότεροι από έναν. Επίσης στην πράξη είναι οι δημιουργοί, οι σκαπανείς της ουτοπίας που στρέφονται προς την Αριστερά, ενώ η Αριστερά, ως σύστημα εξουσίας, μολύνεται συχνά από την ακηδία ή και την αγραμματοσύνη του πολιτικού συστήματος. Επίσης μια φαινομενολογική, εγελιανή ανάγνωση της Ιστορίας θα διαπίστωνε πως διαχρονικά η Αριστερά, ως αντιπολίτευση, έσπρωχνε πάντοτε την εξουσία σε προοδευτικότερες θέσεις, ενώ όποτε η ίδια κατέλαβε την εξουσία, γλίστρησε οδυνηρά προς τον απολυταρχισμό. Ήταν αυτό που φοβόταν πιο πολύ ο Μαρξ. Δηλαδή τους μαρξιστές επιγόνους. Με άλλα λόγια, σήμερα η Αριστερά δεν μπορεί να παραμένει ένα κλειστό και αυτάρεσκο σύστημα που πιπιλίζει αυτιστικά έννοιες οι οποίες χρειάζονται άμεσο επαναπροσδιορισμό όπως π.χ. λαός, προλεταριάτο, εργάτης, ταξική πάλη, κ.λπ. Το 2050 ο πλανήτης θα έχει 10 δις κατοίκους. Το κέντρο της πλανητικής εξουσίας θα έχει μεταφερθεί αλλού. Η ρύπανση της υδρογείου και η εξάντληση των φυσικών πόρων ίσως καταστούν φαινόμενα μη αναστρέψιμα. Ενώ θα έχουμε περάσει στην τέταρτη ή πέμπτη μικροηλεκτρονική επανάσταση, υπερεθνικές οικονομικές αυτοκρατορίες θα έχουν καταρρεύσει, ολόκληροι επαγγελματικοί κλάδοι θα έχουν εξαφανιστεί λόγω της υπεραυτοματοποίησης των μέσων και νέοι μεγιστάνες θα έχουν αναδυθεί, τύπου Gates ή Zuckerberg, με μόνη αφετηρία το μυαλό τους και μια χούφτα δολάρια. Σύντομα από την φουτουριστική αλλά όχι απίθανη κοινωνία των Bladerunners θα περάσουμε αναγκαστικά στην διαπλανητικό εποποιία που διαβάσαμε μικροί στα κόμικς. Την ουτοπία της ρομαντικής Αριστεράς απειλεί να παραμορφώσει η δυστοπία του κοντινού μέλλοντος. (Έχω αυτή τη στιγμή στο μυαλό μου τον Stalker, τον Tarkovsky αλλά και τον δυσοίωνο Δρόμο του Cormack MacCarthy).
Σε όλα αυτά η Αριστερά πρέπει να είναι παρούσα. Αφού αφορμάται από τον άνθρωπο, τη συγκεκριμένη μονάδα, και όχι ένα αφηρημένο σύστημα. Απαιτείται όμως να βάλει στο μυαλό της αυτό που έλεγε για τα μυαλά γνωστός χιουμορίστας. Πως δηλαδή "είναι σαν τις ομπρέλες, λειτουργούν μόνο ανοιχτά". Όπως επίσης με καίει μέσα μου φράση του ρομαντικού Delacroix: "Νιώθω μέσα μου τεράστια επιθυμία για αυτό που ποτέ θα επιτευχθεί". Αυτό το αδύνατο, που όμως υπάρχει, είναι ο μεγάλος τρόμος των αντιπάλων μας, όσων εξαντλούν το κόσμο στο ορατό και τον ερμηνεύουν σαν κάτι στατικό και δεδομένο.
Για την Ελλάδα τώρα: η Αριστερά βρίσκεται μπροστά σε μια ιστορική ευκαιρία, διαθέτοντας μάλιστα το συγκριτικό πλεονέκτημα ότι δε έχει ασκήσει εξουσία και άρα δεν μπορεί να ταυτιστεί με τους εξωνημένους, τους φθαρμένους και τους διεφθαρμένους. Οφείλει όμως να κρατήσει αποστάσεις τόσο από τον λαϊκισμό όσο και από την καθεστωτική νοοτροπία. Κάνοντας τον βολονταρισμό της εφαρμόσιμο. Ξαναδιαβάζοντας δυναμικά και όχι παθητικά την ιστορία της. Καταθέτοντας καινούρια θεωρία για να παραχθεί νέα πολιτική. (Ας μην ξεχνάμε πως την μοντερνικότητα του Μακιαβέλι υποστήριξε πρώτος κι από την φυλακή ο Gramsi). Η ελληνική Αριστερά σήμερα πρέπει να αναλάβει έλλογο ρίσκο και να απέχει από συντηρητικές πρακτικές, νεποτισμό, κρατικισμό, κ.λπ. Φερ' ειπείν στην παιδεία. Δεν επιτρέπεται να υποστηρίζει την υφιστάμενη κακοδαιμονία των διαλυμένων πανεπιστημίων που τα λυμαίνονται "προοδευτικές" παρέες. Δεν μπορεί να φοβάται την αξιοκρατία, την αριστεία, την πειθαρχία, την αξιολόγηση. Θεωρώ αριστερή πράξη την ισχύ μιας βάσης, π.χ. του 9, για την εισαγωγή στα ΑΕΙ. Επίσης συμπερασματικά οι υποστηρικτές της Αριστεράς έχουμε συχνά ξεχάσει το ηρωικό της παρελθόν, της θυσίας και της προσφοράς, και έχουμε εθιστεί με το μοντέλο συμπεριφοράς που έχτισε, με λαϊκή συναίνεση, φευ, η νεοπλουτίστικη και κρατικοδίαιτη Μεταπολίτευση. Η ευθύνη της Αριστερά σήμερα είναι, ανατάσσοντας τον εαυτό της, να ανατάξει ολόκληρη την κοινωνία, μακριά από τυχοδιωκτισμούς και από τυχοδιώκτες. Η ιστορική της ευθύνη απέναντι σε μια χώρα που αιμορραγεί είναι μεγάλη. Η, όποια, επανάσταση πρέπει να αρχίσει από μέσα. Από βαθιά. Από την ψίχα -ψυχή- του υποκειμένου. Απ' τον καθένα χωριστά. Για να φτάσουμε κάποτε στο μείζον "εμείς".
ΥΓ. Πάντα στο μυαλό μου ο στοίχος του Λειβαδίτη: "Έχασε το δρόμο του και περπάτησε στα κύματα"! Ζητείται ηγεσία να μας εμπνεύσει ανάλογα...

Κείμενο στην Αυγή της περασμένης Κυριακής

Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 2014

Συρρικνωμένο μήλο


Η αρχαϊκή γλυπτική είναι κορυφαία στιγμή στην παγκόσμια τέχνη. Πολύ πιο εκτεθειμένη απά την κλασική, τέλεια πριν από το τέλειο. Κατέχει ένα μυστικό ενέργειας, κάτι που αναβλύζει από το πυρήνα της ύλης και που το βρίσκουμε αργότερα να σκαρφαλώνει στην πρόσοψη του καθεδρικού της Αμιένης, να καταβυθίζεται στο σπαραγμό των γέρικων Πιετά του Μικελάντζελο ώσπου να γίνει το ίδιο το χέρι του θεού, ο ίδιος ο μετέωρος διασκελισμός του ανθρώπου στον Ροντέν. Έπειτα αυτή η φόρμα συρρικνώνεται, φτάνοντας στα έσχατα της όρια, γίνεται ένα μήλο ρικνό όσο πιο ρυτιδωμένο εξωτερικά τόσο  πιο εύγευστο από μέσα, με μια απροσδιόριστη γεύση αλκοόλ στο βάθος. Νοσηρό μαζί και ελπιδοφόρο. Μια σκιά που κουβαλάει τη ψυχή της. Ένα σύρμα που πάλλεται από ζωικούς χυμούς. Τα ξυλοειδή αγγεία ενός μίσχου.Μοναξιά που έχει το πρόσωπο μιας γυναίκας, η απελπισία που έχει το πρόσωπο ενός άνδρα. Η γλυπτική του Τζιακομέτι. Πρόκειται για τους Κούρους του 6ου αιώνα που μετέφεραν την ενέργεια τους στη καρδιά του 20ού. Το μήλο του Πάριδος,μαραγκιασμένο από την πολυχρησία, τους πολέμους,τις γενοκτονίες, την απώλεια κάθε νοήματος. Δυσκολεύομαι να φανταστώ τι μπορεί να είναι η γλυπτική μετά τον Τζιακομέτι. Αν μπορεί κάτι να ανταποκρίνεται,πια,σε έναν τέτοιο όρο.

ΥΓ. 1 Οι Καρυάτιδες της Αμφίπολης είναι έργα αναφοράς που πλαισιώνουν μεν την ιστορία της τέχνης αλλά δεν τη δημιουργούν. Βρίσκονται καθ´ οδόν προς την τυποποίηση, δηλαδή την εξαφάνιση. Φαντάσματά τους θα αναβιώνουν στην αρχιτεκτονική του Μανιερισμού ή του Μπαρόκ έχοντας εντελώς διαφορετική λειτουργία και σχεδόν καθόλου ενέργεια. Αντίθετα, οι "βαδίζοντες" του Τζιακομέτι κατάγονται απευθείας από τους μετωπικούς, χαρούμενους Κούρους της Αττικής μόνο που αυτοί δεν ξέρουν που να πάνε. Δεν έχουν που να πάνε...
ΥΓ. 2. Μην ξεχνάτε ότι οι Σφίγγες της Αμφίπολης αναφέρονται άμεσα στον μαγικό- μυθικό κόσμο της Ανατολής. Αυτόν που αρχικά υποτάχτηκε στη μακεδονική σάρισα και λίγο αργότερα στις ρωμαϊκές κοόρτεις. Κοσμοπολιτισμός και πλανητική πολιτική. Στην ακρόπολη του Αλατσά Χουγιούκ στην καρδιά της Μικράς Ασίας μας υποδέχονται από το 14ο αιώνα π.Χ. δυο υπερμεγέθεις σφίγγες. Λεπτομέρεια: Οι Χετταίοι ήταν ινδοευρωπαίοι και η πρωτεύουσά τους, η Χαττούσα στην Καππαδοκία, ήταν ισοδύναμη των Μυκηνών στην Αργολίδα. Οι αυτοκρατορίες συνήθως επιλέγουν κοινά σύμβολα ισχύος. Π.χ. προσέξτε την πορεία του αετού από τη Ρώμη και το Βυζάντιο στο Ναπολέοντα και τον Χίτλερ.     


Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2014

Η τυπολογία μιας κίνησης











Κόρη του Αντήνορος
Αναμφισβήτητα τον πρώτο λόγο στη μελέτη ενός μνημείου τον έχει ο ανασκαφέας. Μοιραία όμως ο διάλογος ανοίγει και στην διεθνή επιστημονική κοινότητα, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για έναν τόσο ερεθιστικό εύρημα, ο μεγαλύτερος τύμβος που έχει ποτέ ανασκαφεί στην Ελλάδα. Απ´ την άλλη πλευρά απαιτείται ψυχραιμία, ιδιαίτερα όταν η ανασκαφή εκτελείται, κυριολεκτικά, υπό το φως των τηλεοπτικών προβολέων και παρακολουθείται live απ´ την υφήλιο που διψάει για την, hic et nunc, αποκάλυψη. Η πληροφορία ως φαντασμαγορία.
Ας μου επιτραπούν μερικές σκέψεις καθώς η γη αργά, σχεδόν τελετουργικά, μας αποκαλύπτει  τα μυστικά της:
1. Συμφωνούμε όλοι ότι ο τάφος είναι μοναδικός όπως μοναδικά είναι τα τυπολογικά του χαρακτηριστικά, π.χ. Η συνύπαρξη Καρυατίδων και Σφιγγών. Αμφότερα τα θέματα τα εντοπίζουμε στην Αθήνα  στον Ιερό Βράχο και το Κεραμεικό από τον 6ο π. Χ. αιώνα. Οι Σφίγγες προστατεύουν, εκπροσωπώντας έναν υπερφυσικό, δαιμονικό κόσμο ενώ οι Καρυάτιδες, όπως τις ξέρουμε απ´ τη νότια πρόσταση, το μπαλκόνι του Ερεχθείου, "προσωποποιούν" το κτίσμα και προστατεύουν συμβολικά έναν ηρωικό νεκρό, π.χ. τον Ερεχθέα, τον Κέκροπα ή τον Κόδρο, ή τον ίδιο το Θησέα.
2. Οι Καρυάτιδες της Αμφίπολης, τυπολογικά, αναφέρονται τον αρχαϊκό ρυθμό (ιμάτιο, χιτώνας, απόπτυγμα) αλλά έχουν μια χαρακτηριστική λεπτομέρεια. Σηκώνουν συμμετρικά τον χιτώνα με μια χορευτική κίνηση του χεριού. Γιατί; Η στάση αυτή ταιριάζει στη σοβαρότητα του χώρου; Μήπως υποδηλώνει το πέρασμα τη κίνηση  απ´ τη ζωή στο θάνατο; Μήπως επιβάλλει  σεβασμό καθώς περνάμε τον τελευταίο ,διαφραγματικό τοίχο;
3. Ό, τι και αν συμβαίνει παραπέμπει άμεσα στη Κόρη του Αντήνορος η οποία έχει το ίδιο ύψος με τις Καρυάτιδες ενώ ανατέθηκε στον Ιερό Βράχο από κάποιον Νέαρχο. Ο αρχιτέτονας-γλύπτης της Αμφίπολης, με τον παρόντα τάφο, θέλει να υπερβεί τα τυπικά χαρακτηριστικά των Μακεδονικών μνημείων, αναφέρεται ευθέως στην Αθήνα και την τέχνη των Ηρώων όπως την διαμόρφωσε η αρχαϊκή αισθητική μέσα όμως σε ένα πνεύμα κοσμοπολίτικου συγκρητισμού. Δεν επινοεί καινούρια φόρμα αλλά συνθέτει έργα αναφοράς που πόρρω απέχουν από τα “αριστουργήματα” της κλασικής εποχής. Η τεράστια σημασία του μνημείου βρίσκεται αλλού. Στην πολιτική του διάσταση. Οι Μακεδόνες βασιλείς χρησιμοποιούν την τέχνη με τον ίδιο πολιτικό τρόπο όπως η δυναστεία του Αυγούστου λίγους αιώνες μετά. Το μνημείο, όσο θέλει να τιμήσει ένα ή περισσότερους μεγάλους νεκρούς, άλλο τόσο διατρανώνει την υπεροχή μιας συγκεκριμένης ,πολιτιστικής παράδοσης. Εξ ου και ο συνωστισμός διαφορετικών πολιτιστικών πληροφοριών. Ένας φόρτος οιονεί αντικλασικός. Ο πολιτικός λόγος των βωβών μνημείων είναι εντυπωσιακός. Αναμένουμε τη συνέχεια... 


Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2014

Φιλοσοφική σχολή, 18/9/2014


 Καλή ακαδημαϊκή χρονιά! Και προπαντός με ... υγεία.



 




 




 


 


 


 



ΥΓ. 1 Ο Marcel Duchamp, με το "Ουρητήριο" του, είναι οχληρά επίκαιρος στο ΕΚΠΑ.

ΥΓ. 2 Μα δεν είχε εκταμιευτεί μόλις πέρσι ένα ασυνήθιστα μεγάλο ποσό για την ανακαίνιση των χωρών υγιεινής στο κτήριο της Φιλοσοφικής; 

ΥΓ. 3 Αν το κτήριο της Φιλοσοφικής ήταν όπερα, θα χαρακτηριζόταν dramma giocoso. Όπως ο Don Giovanni...


Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου 2014

Κορίτσια... ο Μεγαλέξανδρος



Με την ανασκαφή της Αμφίπολης συμβαίνει κάτι μοναδικό όσο και πρωτοφανές στην σύγχρονη ιστορία του πολιτισμού. Όλος ο πλανήτης παρακολουθεί σε άμεση τηλεοπτική μετάδοση και σε πραγματικό χρόνο, live όπως λέμε, τη πορεία μιας αρχαιολογικής έρευνας. Τα μυστικά των αιώνων, τα αινίγματα της Ιστορίας, οι πληροφορίες που κρύβουν τα θαμμένα κάτω από τόνους χώματος μνημεία, τα έργα τέχνης που ξαναζούν μια δεύτερη ζωή και διεκδικούν μιαν ακόμα ευκαιρία, γίνονται όλα βορά στην βιομηχανία της πληροφορίας. Ισοπεδώνονται εμπρός στην αδηφάγο αυθαιρεσία του τηλεοπτικού φακού. Όλα, ακόμα και τα αόρατα, οφείλουν να γίνουν εικόνα, άμεσα καταναλώσιμη. Εδώ και τώρα!  Ο θεατής-αφέντης δεν επιτρέπεται να περιμένει και για το σκοπό αυτό οι διάφορες μορφές εξουσίας (πολιτική, μηντιακή, πολιτιστική) ξέρουν πολύ καλά τι πρέπει να κάνουν. Το εύρημα πρέπει να καταστεί θέαμα, η Ιστορία φαντασμαγορία κατά την προβληματική του Benjamin, η επιστήμη προπαγάνδα, η έρευνα μυθοπλασία κλπ. Γι αυτό επιστρατεύονται λογής γραφικοί, οι δημοσιογράφοι δεν είναι πλέον σεισμολόγοι αλλά αρχαιολόγοι(!) και τα αγράμματα κανάλια ασχολούνται με τον πολιτισμό. Το θαύμα του Αδώνιδος του βιβλιοπώλου! Η γνώση όμως δεν είναι ταχυφαγείο, ούτε το πολιτιστικό γεγονός ρεκλάμα. Στο βάθος όλων αυτών κρύβεται ένας αμοραλιστικός εθνικισμός και η γνωστή φάμπρικα των ευκλεών προγόνων που καλούνται να ξανασώσουν τους επιγόνους που πάλι τα θαλάσσωσαν. Ο Σαμαράς πήρε επάνω του από τη πρώτη στιγμή την είδηση και έκτοτε διατελεί σταθερά "συγκινημένος". Είναι τυχαίο ότι ο μοναδικός αυτός μακεδονικός Τάφος με τους θησαυρούς του (πραγματικούς ή συμβολικούς) εμφανίστηκε την ίδια στιγμή με το αποθεματικό πλεόνασμα; Όχι βέβαια! Ρωτήστε και τον Άνθιμο, ή εστω τον Χρύσανθο.

Το χλωμό Υπουργείο Πολιτισμού απέκτησε αιφνίδια λόγο ύπαρξης, με τη γενική του γραμματέα - λαμπρό κατάλοιπο της βενιζέλειας περιόδου που είναι γνωστή στην ιστορία της τέχνης ως "πολιτισμός των πολιτισμών" - σε μεγάλες φόρμες. Στο βάθος του πεδίου η ακαταδάμαστη Παναγιώτα η Ωραία σε ρόλο πασοκονεοδημοκρατικής Πυθίας ή αδελφής του Μεγαλέξανδρου, έξαλλης από πατριωτική ευτυχία. Όμως η αυστηρή δήλωση του Συλλόγου Αρχαιολόγων βάζει τα πράγματα στη θέση τους. Ψυχραιμία παιδιά, που θα έλεγε και ο Λουκιανός. Αφήστε τους επιστήμονες απερίσπαστους στο πολύμοχθο και χρονοβόρο έργο τους, τα συμπεράσματα του οποίου δεν εξάγονται, καλά και σώνει, για το δελτίο των οκτώ. Η πίεση της πολιτικής ηγεσίας δεν είναι μόνο αφελής, είναι και επικίνδυνη, επειδή παρεμβαίνει σε θέματα τα οποία δεν προσφέρονται ούτε για εύκολη σπέκουλα ούτε για επιπόλαιο εντυπωσιασμό. Πόσο μάλλον που η Ελλάδα είναι ένας τόπος έμφορτος Ιστορίας την οποία πάντως δεν ξέρουμε πως να διαχειριστούμε. Το μνημείο της Αμφίπολης θα λειτουργήσει πραγματικά, όταν κοπάσει η δημοσιογραφική φρενίτιδα όπως συνέβη και με τους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας. Απ´ την άλλη πλευρά δεν υποτιμώ καθόλου το διεθνές ενδιαφέρον ή ,αν θέλετε, τη παγκόσμια συγκίνηση. Άλλο όμως αυτό και άλλο το σίριαλ του τύπου "κορίτσια... ο Μεγαλέξαντρος". Με Βουκεφάλα του το Βαγγέλα. Άσχετο: γιατί δεν κλήθηκε και ο Άκης από τη φυλακή για τα σαραντάχρονα του ΠΑΣΟΚ στο Ζάππειο; Τι διάολο συγκυβέρνηση είμαστε;
Ο τόπος μας υπήρξε ανέκαθεν κάτι περισσότερο από ό,τι εμείς οι νεοέλληνες μπορούμε να αντιληφθούμε ή έχουμε τα υλικά και πνευματικά μέσα να υπερασπιστούμε. Αν ξεχάσατε τον Μαρξ, θυμηθείτε τον Καστοριάδη ή τον Κονδύλη. Άρα είναι καλό που η Ελλάδα ακούγεται με αφορμή την Αμφίπολη, είναι όμως λυπηρό που δεν πρωταγωνιστεί, και εκτός επικαιρότητας, στα θέματα αρχαιογνωσίας και μουσειολογίας π.χ. σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Και αν ο Πρωθυπουργός έχει οπωσδήποτε ανάγκη γεγονότων, τότε ας σπεύσει να εγκαινιάσει το πρόσφατα αποκατεστημένο Λύκειο του Αριστοτέλη. Να ένα πραγματικά διεθνές γεγονός, το πρώτο πανεπιστήμιο του κόσμου! Ίσως όχι πολύ θεαματικό ως τηλεοπτική εικόνα αλλά εξαιρετικό απο πλευράς συμβολισμού. Ένας χώρος υποδειγματικά ανασκαμμένος - και στη περίπτωση αυτή οι άγνωστοι κατά τ´άλλα Έλληνες αρχαιολόγοι έκαναν το θαύμα τους - στην οδό Ρηγίλλης μόλις πενήντα μέτρα απο τη πλατεία Συντάγματος. Να μια ακόμα μπαμ είδηση κυριολεκτικά κάτω απο τη μύτη των τηλεφωστήρων. Αν ο Πρωθυπουργός θέλει πραγματικά να κάνει κάτι ουσιαστικό για το πολιτισμό, θα μπορούσε απλώς να αναβαθμίσει την Αρχαιολογική Υπηρεσία και το Συμβούλιο Μουσείων σε υφυπουργείο (ο ΣΥΡΙΖΑ το μελετάει σοβαρά) να ισχύσει αξιοκρατία στις διευθύνσεις των μουσείων, να αποκτήσει πραγματικό διευθυντή το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, να ενισχυθεί γενναία το μουσείο Μπενάκη, να λειτουργήσει επιτέλους τον ΕΜΣΤ και να αξιοποιηθούν ουσιαστικά και όχι επικοινωνιακά οι αρχαιολόγοι, οι μουσειολόγοι και οι ιστορικοί τέχνης αυτής της χώρας. Τότε και μόνο τότε ο ιδρώτας των ανασκαφέων της Αμφίπολης θα έχει πιάσει ουσιαστικά τόπο. Για τον τόπο και για τις γενιές που έρχονται...

Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου 2014

Δελτίο Τύπου - "Ιστορία - Ειρωνεία" - Από τις συλλογές του ΜουσείουΒορρέ




-Είναι ή δεν είναι η τοπική μας ιστορία κομμάτι της παγκόσμιας;
-Πόση ειρωνεία κρύβεται στην μυθοποίηση του γούστου, αλλά και στην πίστη πως ένα έργο τέχνης είναι κατ´ ανάγκην "αιώνιο";
-Ειναι ιστορικά πιο έγκυρο το δημόσιο ή το ιδιωτικό μουσείο, και γιατί; (Με άλλα λόγια κράτος ή ατομική πρωτοβουλία;)
-Είναι τελικά το kitsch ιστορικό φαινόμενο ή η έμπρακτη αμηχανία μας εμπρός στην ολομέτωπη επίθεση του μεταμοντέρνου;
-Η εποχή μας, όπως τη καταντήσαμε, θα κριθεί με όρους ιστορίας ή ειρωνείας, και από ποιον;

Το Μουσείο Βορρέ, συνεχίζοντας τις ανανεωμένες του δραστηριότητες, επισκοπεί κριτικά  τα σαράντα χρόνια της Μεταπολίτευσης, αλλά και τη δική του ιστορία ως πρώτο μουσείο σύγχρονης τέχνης στη χώρα, με μια διπολική έκθεση. Μια πρόταση με δυο επιμελητές και δυο εικαστικά πρόσωπα, που διεκδικεί τόσο αισθητικό όσο και πολιτικό πρόσημο και που έρευνα τα όρια ανάμεσα στην ιστορία και την παρώδησή της. 

Στην έκθεση "Ιστορία - Ειρωνεία" που εγκαινιάζεται στο Μουσείο Βορρέ στις 20 Οκτωβρίου, ο Μάνος Στεφανίδης επιλέγει από τις συλλογές του Μουσείου και επαναπροτείνει εκείνα τα έργα που έχουν γράψει ιστορία, δηλαδή τα αριστουργήματα (τι επικίνδυνος όρος!) και τα αντιπαραθέτει προς τα άλλα που εξέφρασαν ένα μάλλον εφήμερο γούστο, μια μόδα, ένα στυλ που δεν μακροημέρευσε. Ο Άγγελος Παπαδημητρίου, στο ίδιο κλίμα, στήνει ένα μικρό μουσείο μέσα στο Μουσείο με τον ιντριγκαδόρικο τίτλο "Οι Συγχωρεμένοι". Πρόκειται για ένα λοξό "μνημείο", στημένο με την γνωστή, βιτριολική θεατρικότητα του καλλιτέχνη που αφορά μάλλον στην λήθη και την συγχώρεση όσων, στο όνομα της τέχνης πάντα, διέπραξαν ανοσιουργήματα. Και ίσως διαπράττουν ακόμη... Εξάλλου από το Paradiso στο Inferno ίσως είναι μόνο ένα τραγούδι ή ένας πίνακας δρόμος. 

Επανεκτίθενται 150 περίπου έργα των Γεράσιμου Σκλάβου, Διαμαντή Διαμαντόπουλου, Χρήστου Καπράλου, Jean Xceron, Γιάννη Σπυρόπουλου, Ναυσικάς Πάστρα, Βλάση Κανιάρη, Αλέξη Ακριθάκη, Ντίκου Βυζάντιου, Χάρη Γαβρήλου, Μποστ, Νίκου Κεσσανλή, Σταύρου Ιωάννου, Χρύσας Ρωμανού, Νίκης Καναγκίνη, Δημήτρη Κοντού, Θανάση Στεφόπουλου, Γαβριέλας Σίμωσι, Γιάννη Γαΐτη, Αχιλλέα Απέργη, Χάρη Βογιατζή, Βασίλη Σκυλλάκου, Ευγένιου Σπαθάρη, Γιώργου Τούγια, Μπίας Ντάβου, Prassinos, Χριστίνας Ζερβού, Παντελή Ξαγοράρη, Αριστομένη Αγγελόπουλου, Στάθη Λογοθέτη, Νικόλα Γεωργιάδη, Βασίλη Φωτόπουλου,  Θέμου Μαΐπα, Όπυς Ζούνη, Βαγγέλη Φαεινού, Γιώργου Βογιατζή, Λευτέρη Κανακάκη, κ.α. Επίσης έργα των Τάκι, Γιάννη Κουνέλλη, Θόδωρου, Μιχάλη Κατζουράκη, Λουκά Σαμαρά, Χρίστου Καρά, Μιχάλη Μακρουλάκη, Τάσου Σουγιούλ, Δημήτρη Μυταρά, Γιώργου Λολοσίδη, Ζουζούς Μυταρά, Γιώργου Λαζόγκα, Μάκη Θεοφυλακτόπουλου, Θόδωρου Παπαγιάννη, Απόστολου Γεωργίου, Τάσου Μαντζαβίνου, Κυριάκου Μορταράκου, Μαριλίτσας Βλαχάκη, Γιώργου Λάππα, Γιώργου Γυπαράκη, Νικήτα Φλέσσα, Νάκη Ταστσιόγλου, Γιάννη Μπουτέα, Δημήτρη Αληθεινού, Κυριάκου Κατζουράκη, Γιάννη Φωκά, Άγγελου Αντωνόπουλου, Απόστολου Γιαγιάννου, Μηνά, Νίκου Τρανού, Θράφια, Δημήτρη Ράτσικα, Δημήτρη Ζουρούδη, Αντωνίας Παπατζανάκη, Ξενοφώντα Μπίτσικα, Κώστα Τσόκλη, Γιάννη Δημητράκη, Εδουάρδου Σακαγιάν, Βαγγέλη Τζερμιά, Άγγελου Σπάρταλη, κ. α.

-Αριστουργήματα, λοιπόν, ή ανοσιουργήματα, κρατική "αυθεντία" ή ιδιωτική "αυθαιρεσία", σοβαροφάνεια ή χιούμορ, αντικειμενικότητα ή προσωπική αλήθεια;

Θέλετε να το βαρύνουμε περισσότερο; Ιστορία είναι η εσωτερική εμπειρία του ανθρώπου ενώπιον του θανάτου και ειρωνεία αντίστοιχα η συνειδητοποίηση του εφήμερου των πάντων απέναντι στον απόλυτο χρόνο. Επίσης είναι άλλο πράγμα η τέχνη-φυγή μέσα από την ιστορία (δηλαδή μέσα από την εικονογράφησή της) και άλλο πράγμα η τέχνη που σηκώνει το βάρος της ιστορικής στιγμής, περιφρονώντας κλασικούς κανόνες και αιώνιες αξίες. Το κόστος του παρόντος πληρώνεται πάντα με τα λύτρα του μέλλοντος. 
(από τον δίγλωσσο ομότιτλο του καταλόγου της έκθεσης)

Αν σας ενδιαφέρουν αυτά τα διλήμματα, βάλετε το Μουσείο Βορρέ στην Παιανία στο πρόγραμμά σας!




"Ιστορία - Ειρωνεία": 21/10/2014 έως 31/01/2015 
Ιδέα - κείμενα - επιμέλεια: Μάνος Στεφανίδης
Εικαστική εγκατάσταση: Άγγελος Παπαδημητρίου
Σχεδιασμός καταλόγου: Αγγελος Παπαδημητρίου, Κώστας Κωστόπουλος
Αρχιτεκτονική του χώρου - φωτισμοί: Αναστάσης Βορρές
Γενικός συντονισμός:  Νεκτάριος Βορρές


Ξεναγήσεις - δράσεις

Τακτικές ξεναγήσεις κάθε Σάββατο και Κυριακή μεσημέρι από τους επιμελητές και τον συντονιστή της έκθεσης 
Παιδικά προγράμματα από τους εμψυχωτές του μουσείου κάθε εβδομάδα.
Ειδικές δράσεις για το κοινό από τους φοιτητές του τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών.  




Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου 2014

ΕΝΦΙΑ στην Αμφίπολη



Ούτε ψύλλος στο κόρφο του ιδιοκτήτη. Με τόσες πολυτέλειες θα τον ξεσκίσουνε με τον ΕΝΦΙΑ. Ήθελε καρυάτιδες ο νεκρός; Ας πληρώσει τώρα. 
Πλάκα πλάκα την Αριστερά φοβόντουσαν οι ιδιοκτήτες ότι θα τους πάρει τα σπίτια και τους τα παίρνει σήμερα η Δεξιά και οι τράπεζες!
Χαρδούβελη, κουμούνι, στείλτε στη Γυάρο τον Σαμαρά!
Τραπεζίτες, τραπεζίτες, κουμουνιστοσυμμορίτες!
Η ΝΔ θα  φορολογήσει ακόμα και το Μεγαλέξανδρο!

(Φωτό απο το φέισμπουκ του Θοδωρή Χρυσικού)

Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου 2014

Φθινόπωρο



Όταν ψιχαλίζει στο πιάνο 
ο καιρός 
και ψάχνει στον Σούμαν
τη τζαζ
όταν το κλαρίνο νοτίζει
μια δύση
τότε δώσε στο θολό τζάμι
το φιλί 
που ποτέ δεν μου ´δωσες. 


Κορίτσια ο ... Σημίτης!



Ο Σημιτάκος ξαναεμφανίστηκε και μάλιστα κουνώντας το δάχτυλο στην Αριστερά που τάχα λαϊκίζει και είναι ανεδαφική. Ο πρωθυπουργός του Άκη, που δεν βρήκε μια λέξη συγγνώμης, λες και δεν είχε την πολιτική, τουλάχιστον, ευθύνη για τον εξωνημένο υφιστάμενό του, έκανε πάλι δηλώσεις κήνσορα λες και προέρχεται από άλλο πλανήτη. Εμφανίστηκε ως υπερασπιστής του Βενιζέλου, αυτός που αποκαλούσε τον τότε υπουργό του διαπλεκόμενο και επικίνδυνο. Έτσι ήταν όμως πάντα το ΠΑΣΟΚ. Το ξέρουμε, το πληρώσαμε. Ακόμη πληρώνουμε το κόμμα του τυχοδιωκτικού σοσιαλισμού, των δεξιών πολιτικών και των κληρονομικών ηγεσιών. Το πιο γελοίο όμως ήταν πως ο Σημίτης κατηγόρησε εκείνον στον οποίον έδωσε το δαχτυλίδι της διαδοχής. Τέτοιο σπιθαμιαίο μέγεθος.
Το μόνο που εύχομαι τώρα είναι η Αριστερά να πάρει μαθήματα από το κατάντημα της σοσιαλδημοκρατίας στη χώρα και η ηγεσία της να μην στέρξει σε παιχνίδια σκοπιμοτήτων ή μικροπολιτικής με τα περιτρίμματα του άλλοτε κραταιού πράσινου ήλιου.

ΥΓ 1. Ο Σύριζα επεξεργάζεται ενδιαφέρουσες πολιτικές που θέλουν να βγάλουν το τόπο από την ακινησία και την οπισθοδρόμηση. Πολιτικές με ριζοσπαστική προοπτική όσο και με ρίσκο για μια Ευρώπη που πρέπει και να κινηθεί και να ρισκάρει. Αν δεν θέλει να την ξεπεράσει η εποχή της. Ο Σημίτης εκπροσωπεί ένα παρελθόν ιστορικά καταδικασμένο. Έναν ψευδο-εκσυγχρονισμό, ληστρικό όσο και πρωτόγονο, σε βαθμό ώστε η πολιτική του τέως πρωθυπουργού να μας δείχνει τι ΔΕΝ πρέπει να κάνουμε στο μέλλον. 

ΥΓ 2. Ο Θοδωρής Δρίτσας, απαντώντας στις προκλήσεις του Άδωνι εντός κοινοβουλίου, υποστήριξε πως όλη η Ευρώπη κι εμείς βέβαια θα πρέπει να επανεξετάσουμε τόσο τη σχέση μας με το ΝΑΤΟ όσο και το ρόλο αυτού του ίδιου του αμυντικοεπιθετικού μηχανισμού. (Δες πρώην Γιουγκοσλαβία και Αφγανιστάν). Ο Άδωνις, υπερασπιστής των θέσεων Κώστα Πλεύρη πριν λίγα χρόνια, λησμονεί πως ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έβγαλε τη χώρα από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ όταν οι συνθήκες το απαίτησαν. Πράγμα που σημαίνει ότι στην πολιτική τίποτε δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Ακόμη και από τους ολιγόνοες δημαγωγούς της ακροδεξιάς.

ΥΓ 3. Σήμερα η συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ (με ουρά τον ... Σημίτη!) δεν ασκεί πολιτική αλλά μια προσομοίωση της πολιτικής. Τα πάντα σκηνοθετούνται με στόχο τη χειραγώγηση και τις εντυπώσεις. Κανένα ρίσκο, καμία πρωτοβουλία, καμία ανατροπή. Αποτέλεσμα: να μην κινείται τίποτε στο τέλμα.

ΥΓ 4. Δεν υπάρχει χειρότερος φασισμός από την δημοκρατία των μετρίων και των ηλιθίων.

Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 2014

Κι άλλα συνθήματα

(Μνήμη Μποστ)

Δεν είμεθα λαός συστηματικός αλλά είμεθα λαός συνθηματικός. Ιδού μερικά ακόμη επίκαιρα συνθήματα :

Γιωργάκη γερά με τσαμπουκά! (λέμε τώρα)

Γιωργάκη ανέβα κι ας τον Κατσανέβα!

Γιώργο γερά, σκίσε τα πουρά!

Με τη σύζυγο σου Αντα, θα σε αγαπάμε πάντα!

Άκη, μην αδημονείς, είμαστε δυο, είμαστε τρεις, έρχονται χίλιοι δεκατρείς.

Βαγγέλα κανάγια, δώσε εκπομπή στη Μάγια (Τσόκλη)!

Μέντη, ζεις και τους καταπονείς

Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου 2014

Νιόνιο, Αναστατώνομαι!



Είπαμε: στη σημερινή Ελλάδα οι μόνοι ευτυχισμένοι είναι οι πολιτικοί, οι διαφημίσεις κι όσοι επωφελούνται απ' αυτές.
 
Κάνει σουξέ αυτό τον καιρό η καινούρια, πάντα kitsch, διαφήμιση για τα Τζάμπο με τη λαϊκή τραγουδίστρια Στανίση. Όμως επίσης τρέχει και η διαφήμιση-έκπληξη της Nova με τον πολύ Διονύση Σαββόπουλο. Καταιγιστικές εικόνες, μοντάζ επιπέδου, μουσική και ερμηνεία που παραπέμπουν στα παλιά. Μόνο που πρόκειται κι εδώ για ... διαφήμιση. Το καλλιτεχνικό ύφος, κερδισμένο και καταξιωμένο απ' τον χρόνο, τώρα εκποιείται σε μια Φίρμα. Δεν ασχολούμαι καν με τον συμβολισμό. Το ότι δηλαδή η τηλεοπτική εικόνα, εν πολλοίς υπεύθυνη για το κοινωνικοϊδεολογικό αλαλούμ που ταλανίζει τη χώρα, εξαγνίζεται μέσα από τη φόρμα του Σαββόπουλου η οποία θυμίζει το “Περιβόλι του τρελού” ή το “Βρώμικο ψωμί”. Θα μου πείτε αυτό σ' ενοχλεί; Ναι, μ' ενοχλεί που ένας μύθος της γενιάς μου μετράει τόσο λίγο το όνομά του. Το κουβαλάει με τέτοια ελαφρότητα. Ας πούμε, ο Μάνος δεν θα έκανε ποτέ κάτι τέτοιο. Ούτε κι ο Μίκης, παρά την όποια του αδυναμία. Βλέπετε, και η αισθητική είναι θέμα αισθητικής. Πριν χρόνια είχα γράψει με βαριά καρδιά το παρακάτω πολύ αυστηρό κείμενο για το Νιόνιο. Λυπάμαι που ακόμα παραμένει επίκαιρο:

Απάντηση στο Νιόνιο,

«Είμαι δεκαεξάρης, σας γαμώ τα Λύκεια»
Λαϊκισμός λαϊκοέντεχνος

Ο Διονύσης Σαββόπουλος σε συνέντευξή του στο «Ποντίκι» δηλώνει εμφαντικά. «Τιμώ τον Πάγκαλο αλλά δεν τα φάγαμε μαζί». Για να τιμά τον κ. αντιπρόεδρο, προφανώς έχει το λόγο του, ως προς το δεύτερο όμως σκέλος της δήλωσής του υπάρχουν συγκεκριμένες ενστάσεις:
Αγαπητέ Νιόνιο, δυστυχώς μαζί τα φάγατε. Αυτοί ως εξουσία που συναλλάσσεται και εξαγοράζει, εσύ ως ευφυέστατος πλην θεσμικός καλλιτέχνης που παρέσχες αφειδώς στο σύστημα το άλλοθι που είχε ανάγκη. Επειδή έχει περάσει θλιβερά πολύς καιρός από το «Βρώμικο Ψωμί», την ελεγεία του Κοεμτζή, ή τον «Πολιτευτάκια». Αλλά ακόμη και από την εποχή που χλεύαζες τον τύπο εκείνο με την πιτυρίδα, το μούσι και το τσαντάκι, τον ενημερωμένο από τον Κακαουνάκη ή τους κωλοέλληνες που λίγο ρατσιστικά αμαύρωναν την αρχαιοελληνική (σου) καθαρότητα. Έπειτα ήρθαν τα μητσοτάκ, οι κολεγιές με την κυρία Μαρίκα, οι κρατικές, εθνικοπατριωτικές συναυλίες με τον υπουργό Βαρβιτσιώτη -είχες βλέπει και το γιό σου φαντάρο- αλλά και οι απίστευτα χαριτωμένες μεν, παπαροειδείς δε κοινότητες των Ελλήνων που με ορθοδοξίες και άλλες κοινοτοπίες φτιάχνουν άλλους γαλαξίες κλπ. Μετά ήρθε ο Μυλοπόταμος και οι Φιλιππινέζες συν τα πατριαρχεία . Εν ολίγοις ως main stream καλλιτέχνης κατάφερες, νόμισες, να έχεις και τον σκύλο και τη πίτα ακέραιους. Είναι έτσι όμως; Τι σχέση έχει ο Νιόνιος του «Κύτταρου» και του «Ροντέο» με το Μέγαρο και Παλλάς; Μονάχα το αναλλοίωτο στυλ ενός ταλέντου που ξέρει οβιδιακά να μεταλλάσσεται για να βρίσκεται πάντα στην επικαιρότητα. Να γιατί τα φάγατε μαζί. Προς θεού δεν υπαινίσσομαι αρπαχτές ή ποινικά κολάσιμες πράξεις. Υποστηρίζω ευθέως ότι κι εσύ υπήρξες από νωρίς τμήμα της συγκάλυψης. Της αποσιώπησης και της κυρίαρχης συναίνεσης οι οποίες καταδίκασαν αυτόν τον τόπο στη νιρβάνα της άγνοιας και στο σκοτάδι του «έχει ο Θεός». Σ΄ εκείνο το γιαλαντζί εκσυγχρονισμό δηλαδή όπου όλα αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν, αρκεί να μην θιγεί το star system και τα κυρίαρχα ιδεολογικά στερεότυπα. Αυτόν τον φασιστοειδή, πολυσυλλεκτικό λαϊκισμό, τέλος, που εξίσωσε την ποιότητα ζωής με τη χυδαία κατανάλωση και την τέχνη με τη φαντασμαγορία ή την άνευ όρων διασκέδαση. Αυτόν πληρώνουμε τώρα. Και ως προς αυτό φταίμε όλοι. Αφού οι κεφαλές του τόπου κοιτούσαν απλώς την καριέρα τους. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Όσων έγκαιρα προέβλεψαν την κρίση αποκαλύπτοντας και κριτικάροντας τους μηχανισμούς που την προκαλούσαν. Και γι αυτό υπέστησαν περιθωριοποιήσεις αποκλεισμούς κλπ. Μπορείς να το φανταστείς, εσύ ο αγαπημένος των ΜΜΕ, με το κάπως αφ΄ υψηλούς υφάκι; Διανοητές ή δημιουργοί όπως ο Παναγιώτης Κονδύλης ή ο προφητικός Βλάσης Κανιάρης του «Ελλάδα αλίμονο» από το 1980, ήσαν δια βίου αποσιωπημένοι από τα κυρίαρχα έντυπα και κάποια τσογλάνια της δημοσιογραφίας, Η λίστα λ.χ. των κομμένων από τον ΔΟΛ υπήρξε περιώνυμη. Αντίθετα οι εύκολες γραφίδες ή οι καλλιτέχνες – διακοσμητές, όλοι δηλαδή οι σημαιοφόροι μιας συγκίνησης σε τιμή ευκαιρίας, πρωταγωνιστούσαν. Αστειάκια, εξυπναδούλες, δηθενιές, κασσανδρισμοί εκ του ασφαλούς και στον ρόλο του Χορν ο Φασουλής. Επίσης, άλλοι «διεθνείς» μας συγγραφείς ή δαφνοστεφανωμένοι ποιητές της αριστεράς έπαιρναν αιωνόβιες εκπομπές στη τηλεόραση –για να ταυτίζεται στο διηνεκές η κουλτούρα με τη νύστα–, χρυσοφόρες θέσεις στο κράτος του ωραίου και παράλληλα έναν φωτοστέφανο που τους θεοποιούσε εν ζωή με το αζημίωτο. Να γιατί σταμάτησε να γράφει ο Μανόλης Αναγνωστάκης αν θυμάσαι, να γιατί αναχώρησαν αυτοβούλως ο Χειμωνάς κι ο Λάγιος, να γιατί μαράζωσαν εκτός κρατικών επιχορηγήσεων ο Νίκος Νικολαίδης ή ο Άρης Ρέτσος ενώ αντίθετα ο Δημήτρης Λιγνάδης ή Κακαουνάκης γελοιοποιούν την Επίδαυρο και δεν κουνιέται φύλλο!
Μεγάλε τραγικέ, της τέχνης, ρετιρέ
ευάερο, ευήλιο, διαμπερέ! (sic).
Τι πνεύμα! Τι δράμα, λοιπόν, η σιωπή των αμνών - διανοούμενων! Ο άλλος πικρόχολος Σαλονικιός φίλος σου Χριστιανόπουλος το είπε καλά. «Φανταστείτε που έχει φτάσει ο τόπος όταν θεωρούν μεγάλους ποιητές τη Δημουλά κι εμένα!». Εκεί φτάσαμε. Όλοι με όλα. Και με τον Κωστάκη και με τον Γιωργάκη. Και με τους «ομιχλιστές» και με τα κατά παραγγελίαν βραβεία ή το κρατικό χρήμα. Και κυρίως με ένα νεποτισμό που συνεχίζεται, αδιαμφισβήτητος, κι ένα υπουργείο πολιτισμού γεμάτο ανέμπνευστους κλειδοκράτορες που απλώς μοιράζουν πολιτιστικό χρήμα. Κανείς δεν αντιστέκεται; Αντιστεκόταν το «Αντί» γι΄ αυτό είχαμε καταντήσει γραφικοί οι συντάκτες του. Αντιστέκονται ακόμη κάποιοι δημοσιογράφοι που είναι εργαζόμενοι αλλά όχι υπάλληλοι του αφεντικού τους. Ούτε, πολύ χειρότερα, συνέταιροι. Όπως ο Στάθης ή ο Κ. Αγγελόπουλος ή ο πρόωρα αποσυρμένος -από αηδία- Βασίλης Καββαθάς. Καταλαβαίνεις βέβαια γιατί μου λείπει ο Μάνος Χατζιδάκις και ο ποιητικός – διαβρωτικός λόγος του. Η οξύτατη, παρέμβαση του στα κοινά που ήταν αριστοκρατική άλλα ποτέ αφ υψηλού. Τελικά όλοι όσοι αντιστέκονται είναι αριστοκράτες. Σαν τον Δήμο Θέο ή τον Κωστή Παπαγιώργη ή τον Δημήτρη Αληθεινό ή τον Νίκο Μπάικα ή τον συνθέτη Χάρη Βρόντο (απολυμένο πλέον από το Γ΄ πρόγραμμα)!
Έτσι λοιπόν σήμερα η αποστροφή σου για τους κωλοέλληνες επειδή είναι αφ υψηλού αλλά δεν αγγίζει την ουσία της νόσου, μου θυμίζει την σιδερωμένη έκφραση της Όλγας Τρέμη. Και δεν τσιμπάω. Όχι άλλη, μεταλλαγμένη ΚΝΕ πια στο δημόσιο βίο. Νιόνιο, υπήρξες ο πιο προικισμένος της γενιάς σου και έχεις γράψει συνταρακτικά πράγματα. Αλίμονο, σήμερα η μουσική σου προκαλεί συγκίνηση ή και νοσταλγία. Σίγουρα πάντως αμηχανία. Σου θυμίζω την Καλομοίρα στο Ηρώδειο του Μητρόπουλου και της Wiener Philarmoniker. Και ποτέ πια σοκ. Και αυτό είναι άδικο. Πρωτίστως για σένα…



ΥΓ 1
Τρώγαμε στο ουζερί του καπετάν Μιχάλη, στη Φειδίου, ο Γουδέλης, ο Καββαθάς και ο Βεριόπουλος όταν μας αιφνιδίασε μια εξαιρετική πλανόδια μπάντα. Ρουμάνοι και Αλβανοί αδελφωμένοι. Τι ρούμπες, τι σουίνγκ, τι αυτοσχεδιασμοί! Τι ηρωικό πράγμα τελικά η καθημερινότητα! Μαγεία. Αυτούς πρέπει να τους επιχορηγεί το ΥΠΠΟ, πέταξε ο Βασίλης και γελάσαμε. Τώρα όμως που καλοσκέφτομαι δεν είναι αστείο. Οι μπάντες αυτές διατηρούν ακόμη εκείνο τον αυτοσχεδιαστικό τρόπο της χαράς που τόσο λείπει στα μαραζωμένα μας στέκια. Θυμάσαι Νιόνιο;
Κι επίσης επειδή ισορροπούν ρωμαλέα πάνω στη τεντωμένη κλωστή της τέχνης και της επιβίωσης.
ΥΓ 2
Τελικά και από το υπόγειο φαίνεται η θάλασσα. Ευτυχώς. Μόνος που πέρασε πολύς καιρός χωρίς να γίνει το θαύμα σε αυτόν το τόπο. Τι κι αν κατεβαίνει ο Άγγελος; Βρίσκει στέρφα τη λίμνη.
ΥΓ 3
Όταν έμπαινε ο Δούρειος Ίππος, οι Τρώες έβλεπαν μπάλα στην τηλεόραση. Όπως και τώρα...

20/3/2011